Η βερβερίνη είναι μια φυσική φυτική ένωση, η οποία βρίσκεται σε έναν αριθμό φυτών, συμπεριλαμβανομένων του Oregon grape, Phellodendron, μεγαλύτερη φικαρία, ευρωπαϊκή βατομουριά, goldenseal και κινέζικο χρυσόνημα, μεταξύ άλλων. Αυτή η ένωση, η οποία ανήκει στην κατηγορία των αλκαλοειδών, έχει μακρά και υψηλά εκτιμημένη χρήση στην παραδοσιακή κινεζική, καθώς και στην ινδική Αγιουρβεδική ιατρική ως αντιδιαρροϊκό και αντιμολυσματικό, και χρησιμοποιήθηκε επίσης ως πηγή ενός λαμπρού κίτρινου χρώματος για μαλλί, δέρμα και ξύλο.
Τα αλκαλοειδή ως χημική ομάδα είναι αρκετά ενδιαφέροντα και περιέχουν έναν τεράστιο αριθμό ενώσεων, όλες εκ των οποίων έχουν τουλάχιστον ένα άτομο αζώτου στη δομή τους. Πολλές από αυτές τις αλκαλοειδείς ενώσεις που περιέχουν άζωτο έχουν ισχυρές βιολογικές επιδράσεις στο ανθρώπινο σώμα και έχουν ήδη προσφέρει πολλά ευεργετικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένου του ισχυρού αναλγητικού οπιοειδούς μορφίνη και του χημειοθεραπευτικού παράγοντα για τη λευχαιμία βινκριστίνη. Ένα από τα χαρακτηριστικά που καθιστούν αυτές τις αλκαλοειδείς ενώσεις τόσο ελκυστικές για την ιατρική έρευνα είναι ότι είναι υδατοδιαλυτές σε όξινες συνθήκες και λιποδιαλυτές σε πιο ουδέτερες ή αλκαλικές συνθήκες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να διαπερνούν πραγματικά τις κυτταρικές μεμβράνες στην πιο ουδέτερη μορφή τους.
Συμπεριλαμβάνεται φυσικά σε αυτό το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τα αλκαλοειδή η βερβερίνη, και εκατοντάδες νέες μελέτες για αυτή την ένωση δημοσιεύονται ετησίως στα επιστημονικά περιοδικά. Μία από τις πιο συχνά διερευνώμενες ιδιότητες της βερβερίνης είναι οι θεραπευτικές της επιδράσεις στις καρδιαγγειακές καθώς και στις μεταβολικές ασθένειες, καθώς αυτές είναι οι κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως και απαιτούνται επειγόντως νέοι θεραπευτικοί παράγοντες.
Οξειδωτικό Στρες, Φλεγμονή Και Η Ανάπτυξη Του Διαβήτη
Μία από τις πιο υποσχόμενες θεραπευτικές χρήσεις της βερβερίνης είναι η επίδρασή της στο οξειδωτικό στρες, την ανισορροπία που προκύπτει μεταξύ της παραγωγής επιβλαβών ελεύθερων ριζών και της ικανότητας του σώματος να εξουδετερώνει αυτές τις ελεύθερες ρίζες με αντιοξειδωτικά. Οι ελεύθερες ρίζες είναι ένα φυσικό παραπροϊόν του μεταβολισμού, που παράγεται όταν τα άτομα οξυγόνου διαχωρίζονται σε μονοατομικά άτομα που έχουν ασύζευκτα ηλεκτρόνια. Αλλά επειδή αυτές οι ελεύθερες ρίζες δεν θέλουν να παραμένουν ασύζευκτες, συνεχώς αναζητούν στο σώμα άλλα ηλεκτρόνια με τα οποία να συζευχθούν.
Κατά τη διαδικασία αυτής της αναζήτησης άλλων ηλεκτρονίων, αυτοί οι ελεύθεροι ρίζες προκαλούν βλάβη στις πρωτεΐνες, τις κυτταρικές μεμβράνες και ακόμη και στο ίδιο το DNA, «κλέβοντας» αποτελεσματικά τα ηλεκτρόνιά τους μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως οξείδωση. Αυτή η διαδικασία του οξειδωτικού στρες παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός ευρέος φάσματος ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων, καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη, καρκίνου, εγκεφαλικού επεισοδίου, νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η άνοια και χρόνιας φλεγμονής. Εκτός από τη βλάβη που προκαλείται από αυτούς τους ελεύθερους ρίζες, η κατανάλωση ταγγισμένων λιπών (κυρίως με τη μορφή βιομηχανικών μαγειρικών ελαίων) στη διατροφή καθώς και η έλλειψη αντιοξειδωτικής κατάστασης επίσης τόσο ξεκινά όσο και προάγει αυτή την οξειδωτική βλάβη.
Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί μέσω των οποίων προκύπτει ο διαβήτης τύπου 2 δεν είναι πλήρως γνωστοί, είναι πλέον σαφώς αναγνωρισμένο ότι το οξειδωτικό στρες παίζει μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξή του, κυρίως με τη δημιουργία επιβλαβών αντιδραστικών ειδών οξυγόνου όπως ανιόντα υπεροξειδίου και υπεροξείδια υδρογόνου. Αυτές οι ενώσεις θεωρείται ότι προκαλούν άμεση βλάβη στα εξειδικευμένα κύτταρα των νησιδίων στο πάγκρεας που παράγουν ινσουλίνη.
Οξειδωτικό Στρες Και Βερβερίνη
Η ανάπτυξη του διαβήτη σχετίζεται στενά με την ενεργοποίηση της νικοτιναμιδικής αδενίνης δινουκλεοτιδίου φωσφορικής (NADPH) οξειδάσης, μιας οικογένειας ενζύμων που βρίσκονται στις κυτταρικές μεμβράνες και λειτουργούν για να καταλύουν την παραγωγή ελεύθερων ριζών υπεροξειδίου γνωστών ως υπεροξείδια. Αυτά τα υπεροξείδια, μεταξύ άλλων ρόλων, εξυπηρετούν την προστασία του σώματος καταστρέφοντας διάφορους ιικούς και βακτηριακούς παθογόνους οργανισμούς όταν χρειάζεται. Κανονικά, αυτά τα ένζυμα NADPH οξειδάσης είναι ανενεργά σε ηρεμούντα κύτταρα, αλλά αν υπερενεργοποιηθούν μπορούν να παράγουν επιβλαβή επίπεδα αντιδραστικών ειδών οξυγόνου (ROS). Στα αγγειακά (αιμοφόρα αγγεία) κύτταρα, μια ανισορροπία στα ROS μπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση), έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή), αθηροσκλήρωση (η συσσώρευση λιπαρών πλακών στα τοιχώματα των αρτηριών) και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές μελέτες σε ζωικά μοντέλα που δείχνουν την ισχυρή αντιοξειδωτική δραστηριότητα της βερβερίνης. Η βερβερίνη δρα για να μειώσει το οξειδωτικό στρες μέσω διαφόρων οδών, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης εξουδετέρωσης των ελεύθερων ριζών υπεροξειδίου. Η βερβερίνη επίσης αναστέλλει άμεσα την έκφραση της NADPH οξειδάσης, η οποία, όπως εξηγήθηκε παραπάνω, είναι ένας από τους κύριους δημιουργούς των αντιδραστικών ειδών οξυγόνου.
Φλεγμονή, Παχυσαρκία και Βερβερίνη
Η φλεγμονή εμπλέκεται άμεσα στην ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2 μέσω πολλών πολύπλοκων χημικών οδών που οδηγούν στην παραγωγή εξαιρετικά φλεγμονωδών κυτοκινών, με τελικό αποτέλεσμα την αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και περαιτέρω δυσλειτουργία των παγκρεατικών νησιδίων. Υπάρχει μια πολύ ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της ανάπτυξης της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες και αξίζει να τονιστεί ότι ο ρόλος της βερβερίνης στην καταστολή της φλεγμονής είναι πολύπλοκος και περιλαμβάνει πολλαπλές οδούς που αλληλεπικαλύπτονται με τις αντιοξειδωτικές της οδούς.
Ένας από αυτούς τους αλληλεπικαλυπτόμενους δρόμους περιλαμβάνει την AMPK (κινάση πρωτεΐνης ενεργοποιημένη από μονοφωσφορική αδενοσίνη). Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι η επίδραση της βερβερίνης σε αυτόν τον δρόμο AMPK εξηγεί μεγάλο μέρος της επίδρασής της στην ανθρώπινη υγεία. Η AMPK λειτουργεί ως ένα είδος κεντρικού «διακόπτη ελέγχου» που βοηθά στη ρύθμιση του πόση ενέργεια παράγει και χρησιμοποιεί το σώμα. Όταν αυτοί οι πολλαπλοί δρόμοι που ρυθμίζονται από την AMPK γίνονται δυσλειτουργικοί και η AMPK απενεργοποιείται, μπορεί να προκύψουν ανωμαλίες στο σάκχαρο του αίματος καθώς και στα λιπίδια (λίπη) του αίματος, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη και ακόμη και σε μεταβολικό σύνδρομο, έναν επικίνδυνο συνδυασμό αυξημένης συσσώρευσης κοιλιακού λίπους και αυξημένης αρτηριακής πίεσης εκτός από τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου και λιπιδίων στο αίμα. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι η ενεργοποίηση της AMPK μειώνει πραγματικά τη γήρανση.
Υπάρχουν μόνο λίγες γνωστές χημικές ενώσεις που ενεργοποιούν την AMPK, συμπεριλαμβανομένου του συνήθως συνταγογραφούμενου φαρμάκου για τον διαβήτη μετφορμίνη. Η βερβερίνη είναι επίσης μία από αυτές τις ενώσεις. Στην πραγματικότητα, η βερβερίνη ενεργοποιεί την AMPK σε παρόμοιο βαθμό με τη μετφορμίνη.
Η βερβερίνη όχι μόνο ενεργοποιεί την AMPK αλλά επίσης αυξάνει τη γλυκόλυση, την μεταβολική οδό που μετατρέπει τη γλυκόζη (ζάχαρη) σε ενέργεια και οδηγεί επίσης σε μείωση της γλυκονεογένεσης (την παραγωγή νέας γλυκόζης) στο ήπαρ. Ο ίδιος μηχανισμός θεωρείται ότι υποστηρίζει τις θετικές επιδράσεις της βερβερίνης στην απώλεια βάρους και τις αντι-παχυσαρκικές της ιδιότητες. Η βερβερίνη έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία όχι μόνο για τη θεραπεία πειραματικά επαγόμενου διαβήτη τύπου 2 σε ποντίκια, αλλά έχει επίσης χρησιμοποιηθεί σε ανθρώπινες δοκιμές για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Ενδιαφέρον είναι ότι οι αντιδιαβητικές ιδιότητες της βερβερίνης φαίνεται να οφείλονται εν μέρει στην επίδρασή της στο ανθρώπινο μικροβίωμα του εντέρου, προωθώντας την ισορροπία των μικροβίων του εντέρου.
Συνοψίζοντας, η βερβερίνη είναι μια φυσική ένωση που προέρχεται από φυτά και έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες. Δρα μέσω πολλαπλών βιολογικών χημικών οδών για να μετριάσει τις καταστροφικές επιδράσεις των ελεύθερων ριζών, να καταστείλει τη φλεγμονή και να ρυθμίσει την παραγωγή γλυκόζης. Μέσω αυτών των ίδιων μηχανισμών, η βερβερίνη επίσης ασκεί θετικές επιδράσεις στην απώλεια βάρους και βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Και ενώ αυτό υπερβαίνει το πεδίο αυτού του άρθρου, η βερβερίνη έχει επίσης δείξει μεγάλη υπόσχεση στην καταστολή ορισμένων τύπων καρκίνου.
Βεβαίως, αυτό το ισχυρό συμπλήρωμα θα πρέπει να εξεταστεί από οποιονδήποτε αναζητά έναν φυσικό τρόπο για να λάβει αυτά τα αντιγηραντικά, αντιφλεγμονώδη και αντιπαχυσαρκικά οφέλη. Μπορείτε να βρείτε πλήρεις πληροφορίες για το ποιοτικό συμπλήρωμα μπερμπερίνης μας εδώ, ειδικά διαμορφωμένο με πιπερίνη (προερχόμενη από μαύρο πιπέρι) για αύξηση της απορρόφησης και μέγιστη βιοδιαθεσιμότητα.
Αναφορές:
1. Zahra Ilyas, Simone Perna, Salwa Al-thawadi, Tariq A. Alalwan, Antonella Riva, Giovanna Petrangolini, Clara Gasparri, Vittoria Infantino, Gabriella Peroni, Mariangela Rondanelli, Η επίδραση της Βερβερίνης στην απώλεια βάρους για την πρόληψη της παχυσαρκίας: Μια συστηματική ανασκόπηση, Biomedicine & Pharmacotherapy, Τόμος 127, 2020, 110137, ISSN 0753-3322, https://doi.org/10.1016/j.biopha.2020.110137.
2. Waller G.R., Nowacki E.K. (1978) Ο Ρόλος των Αλκαλοειδών στα Φυτά. Στο: Βιολογία και Μεταβολισμός των Αλκαλοειδών στα Φυτά. Springer, Βοστώνη, MA. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-0772-3_5
3. Sack RB, Froehlich JL. Η βερβερίνη αναστέλλει την εντερική εκκριτική απόκριση των τοξινών Vibrio cholerae και Escherichia coli. Infect Immun. 1982 Φεβ;35(2):471-5. doi: 10.1128/IAI.35.2.471-475.1982. PMID: 7035365; PMCID: PMC351064.
4. Feng X, Sureda A, Jafari S, et al. Η βερβερίνη στις καρδιαγγειακές και μεταβολικές ασθένειες: Από τους μηχανισμούς στη θεραπευτική. Theranostics. 2019;9(7):1923-1951. Δημοσιεύθηκε 2019 Μαρ 16. doi:10.7150/thno.30787
5. Yin J, Xing H, Ye J. Αποτελεσματικότητα της βερβερίνης σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Metabolism. 2008;57(5):712-717. doi:10.1016/j.metabol.2008.01.013
6. Αντέρο Σάλμινεν, Κάι Κααρνιράντα. Η AMP-ενεργοποιημένη κινάση πρωτεΐνης (AMPK) ελέγχει τη διαδικασία γήρανσης μέσω ενός ολοκληρωμένου δικτύου σηματοδότησης, Ageing Research Reviews, Τόμος 11, Τεύχος 2, 2012, Σελίδες 230-241, ISSN 1568-1637, https://doi.org/10.1016/j.arr.2011.12.005.
7. Zhang, Y., Gu, Y., Ren, H. et al. Επιδράσεις του μικροβιώματος του εντέρου από την βερβερίνη και τα προβιοτικά στον διαβήτη τύπου 2 (η μελέτη PREMOTE). Nat Commun 11, 5015 (2020). https://doi.org/10.1038/s41467-020-18414-8
8. Zahra Ilyas, Simone Perna, Salwa Al-thawadi, Tariq A. Alalwan, Antonella Riva, Giovanna Petrangolini, Clara Gasparri, Vittoria Infantino, Gabriella Peroni, Mariangela Rondanelli, Η επίδραση της Βερβερίνης στην απώλεια βάρους για την πρόληψη της παχυσαρκίας: Μια συστηματική ανασκόπηση, Biomedicine & Pharmacotherapy, Τόμος 127, 2020, 110137, ISSN 0753-3322, https://doi.org/10.1016/j.biopha.2020.110137.
